Hierarchia wartości ułatwia życie. To tak w skrócie o największej zalecie posiadania i uporządkowania własnych wartości. W tym artykule powiem Ci o następujących aspektach:

  • Po co Ci hierarchia wartości?
  • Hierarchia wartości w krótkiej teorii
  • Ćwiczenia na ustalenie hierarchii wartości

PO CO CI HIERARCHIA WARTOŚCI?

Wyznaczona hierarchia wartości jest niesamowicie pożyteczne na wielu płaszczyznach życia. Jednak sama znajomość tego, co dla Ciebie ważne to za mało, by odnieść prawdziwą korzyść z posiadania systemu wartości i życia według niego. Dopiero hierarchia wartości, ustalona przez Ciebie, uświadomi Ci, które z nich są dla Ciebie priorytetowe. Ułatwi Ci to chociażby planowanie, podejmowanie decyzji czy dobór towarzystwa.

Poniżej znajdziesz taki uświadamiający artykuł, w którym podkreślam znaczenie wartości.


HIERARCHIA WARTOŚCI W KRÓTKIEJ TEORII

Wartości są filozoficznym pojęciem i poniżej podam Ci przykładowe systemy wartości opracowane przez świat nauki. Mogą one być dla Ciebie podpowiedzią. Oczywiście na początek wartości uniwersalne respektowane ogólnoludzko. Przynajmniej powinny być, by każdej osobie lepiej się żyło.

OGÓLNOLUDZKA HIERARCHIA WARTOŚCI

  • Życie
  • Godność
  • Dobro
  • Prawda
  • Sprawiedliwość
  • Pokój
  • Rodzina

PRZYKŁADOWA HIERARCHIA WARTOŚCI

Sugestywną hierarchię wartości podał niemiecki filozof, głośny teoretyk wartości Max Scheller.


Wyróżnił on pięć rodzajów wartości:


1. religijne (to, co boskie i to, co święte), czyli absolutne (skoncentrowane wokół pojęcia świętości)

2. duchowe, które dzielą się na:

a) poznawcze (wola czystego poznania prawdy),

b) prawne (porządek – nieporządek, poczucie hierarchii i sprawiedliwości),

c) estetyczne (piękno – brzydota)

3. witalne (związane z życiem i śmiercią np. prawo do życia, zdrowie)

4. hedonistyczne (przyjemne – nieprzyjemne, np.: dostatnie życie, radość życia, ryzyko)

5. utylitarne (użyteczne – nieużyteczne) – cywilizacyjne, to znaczy przynoszące korzyści.


fragment: „Wartości – po co nam w życiu?” opracowane przez Edytę Kolenda

Uwaga! Zanim przejdziesz do ćwiczeń na hierarchię wartości zadbaj o to, by w ogóle wyznaczyć Twoje wartości! Poniżej znajdziesz przycisk do artykułu, który Ci w tym pomoże.


HIERARCHIA WARTOŚCI W  ĆWICZENIACH

Hierarchia wartości na początku może się okazać trudnym orzechem do zgryzienia. Szczególnie, gdy nigdy się takowej nie posiadało. Ale spokojnie. Przygotuj sobie kartkę, zeszyt i coś do pisania. Gotowa? To teraz czas na praktykę, a więc hierarchia wartości w ćwiczeniach! Czyli to co tygryski rozwojowe lubią najbardziej.

PIRAMIDA WARTOŚCI

Jeśli masz już za sobą ćwiczenie z wyobrażaniem sobie swojego pogrzebu to będzie Ci ciut łatwiej z kolejnym zadaniem. Pierwsze otwiera oczy na to co jest dla nas ważne, ale nie porządkuje tego. To ćwiczenie jest w szczególny sposób skierowane na ułożenie hierarchii wyznawanych wartości.

Zauważ, że piramida nie jest trójkątem. Najprostsza piramida ma cztery boki, a ponoć Cheopsa aż osiem. To mi dało pomysł, by nie tylko ustalić wartości od najważniejszej, ale także je pogrupować!

  1. Wyznacz swoje wartości, ale ich jeszcze nie porządkuj. To zrobisz za chwilę.
  2. Następnie narysuj 4 trójkąty. W tym ćwiczeniu podzielisz swoje wartości zgodnie ze sferami swojego życia: duchowe, zawodowe, społeczne, osobiste (związane z Twoim rozwojem). Jeśli to dla Ciebie niewystarczające to dodaj tyle grup ile potrzebujesz. Wtedy wystarczy dorysować obok siebie trójkąty.
  3. Pogrupuj swoje wartości zgodnie z nazwą trójkąta, ale jeszcze ich nie wpisuj w trójkąt. Zastanów się, które z tych wartości są najważniejsze, a które najmniej ważne. Ułóż od 1-5 i przy tym pierwsze miejsce ma najważniejsza wartość.
  4. Teraz każdy trójkąt podziel na pięć części.

Pierwsza wersja piramidy wartości

Wpisz w piramidy wartości zgodnie z ich grupą idąc od góry, od najważniejszych po mniej ważne. Mając obok siebie trójkąty łatwo zobaczysz, co jest dla Ciebie najważniejsze w danym obszarze życia. Niektóre wartości mogą konkurować o Twój czas w momencie, gdy któraś w praktyce bierze górę nad innymi. Dlatego warto im się przyjrzeć również krytycznym okiem.

Np. w obszarze zawodowym wpiszesz sobie kariera, a w społecznym rodzina. Jeśli brakuje Ci dyscypliny lub cierpisz na pracoholizm to wartość kariery będzie w praktyce nad rodziną.

Druga wersja piramidy wartości

Tutaj w każdym trójkącie na samej górze wpisujesz tę samą wartość. To czubek piramidy łączący wszystkie trójkąty razem. W związku z tym wybierz spośród wszystkich wartości jedną, najważniejszą dla Ciebie, która będzie nadrzędna. Czy widzisz, że jedna wartość może dominować nad czterema sferami Twojego życia?

Obie wersje piramid mają swoje plusy i minusy, choć osobiście wolę drugą wersję, gdzie jest nadrzędna wartość nad wszystkimi.

WAGA WARTOŚCI

Jest moją metodą na rozeznanie, które wartości są najważniejsze. Działa na zasadzie porównania ze sobą dwóch wartości i wybranie tej która jest ważniejsza. Pomaga przy dylematach, gdy mamy dwie wartości niemal równorzędne.

Jak to wygląda w praktyce?

Na kartce z lewej strony wypisz jedną wartość, a z prawej drugą. Następnie pod nimi wypisz sytuacje życiowe, w których przypomnisz sobie kiedy kierowałaś/eś się w podjęciu decyzji konkretną wartością lub kiedy zadziałałeś pod wpływem tej wartości. Wypisz też korzyści z posiadania tej wartości.

Przykładowe porównanie dwóch wartości pod kątem korzyści:

estetyka

  • wzmocnienie swojej wrażliwości,
  • większa uważność na piękno świata,
  • czyste i schludne ubieranie się,
  • co za tym idzie pozytywny odbiór mojego wizerunku przez innych ludzi

prawdomówność

  • prawdziwe przyjaźnie,
  • szacunek innych ludzi,
  • zaufanie innych ludzi wobec mnie
  • budowanie prawdziwych i trwałych relacji